Waarom Ons Denken Altijd Elders Is: Hoe je Meer Aanwezig Kunt Zijn in het Nu

Ons denken heeft de neiging voortdurend bezig te zijn met het verleden of de toekomst, zelden in het hier en nu. We herkauwen gesprekken die al voorbij zijn of maken ons zorgen over dingen die nog moeten komen. En dat doen we niet zomaar. In deze blog verken je waarom ons denken vaak 'elders' is in plaats van 'hier' – en hoe je kunt leren aanwezig te zijn, met rust in het moment.

Waarom wil het denken altijd 'daar' zijn?

• Angst voor onzekerheid

Ons denken probeert onzekerheid te vermijden door te anticiperen op wat komen gaat. Dit lijkt slim, maar leidt vaak tot piekeren. We proberen grip te krijgen op de toekomst, maar verliezen het contact met wat er nu is.

Voorbeeld: Je hebt een belangrijk gesprek later op de dag. In plaats van te ontbijten met aandacht, zit je in gedachten al in het overleg – scenario’s af te draaien, jezelf alvast te corrigeren.

💡 Wanneer merk jij dat je aandacht vooruitloopt naar iets wat nog moet gebeuren?

• Behoefte aan controle

We willen graag weten waar we aan toe zijn. Ons denken probeert grip te houden door het verleden te analyseren en de toekomst te plannen. Maar die controle is vaak schijn. Hoe meer we vasthouden, hoe meer spanning we ervaren.

Voorbeeld: Je maakt een planning voor de hele week, maar raakt gespannen zodra iets afwijkt. Het streven naar grip maakt je niet kalmer, maar juist krampachtiger.

💡 Welke gewoonte in jouw leven draait eigenlijk vooral om controle?

• Vermijden van het heden

Soms is het nu pijnlijk, ongemakkelijk of leeg. Ons denken zoekt dan een uitweg. Terug naar iets wat was. Vooruit naar iets wat nog komt. Alles om maar niet te hoeven voelen wat er nu is.

Voorbeeld: Je zit alleen thuis na een drukke dag. In plaats van even stil te staan bij je gevoel, pak je je telefoon. Je scrollt door nieuws, berichten of plannen. Alles om maar niet stil te vallen.

💡 Wat vermijd jij door steeds met je aandacht ergens anders te zijn?

De Nadelen van Denken in het Verleden of de Toekomst

• Verhoogde stress en angst

Als je continu leeft in herinneringen of verwachtingen, vergroot dat de mentale belasting. Je lichaam reageert alsof alles tegelijk speelt – terwijl je in werkelijkheid alleen nú hoeft te zijn.

• Gemiste levensmomenten

We zitten aan tafel, maar zijn met onze gedachten op werk. We wandelen buiten, maar herinneren ons er niets van. Door afwezigheid missen we het leven zoals het zich ontvouwt.

Voorbeeld: Tijdens een gesprek met een dierbare hoor je jezelf ‘ja’ zeggen, maar realiseer je je pas achteraf wat er eigenlijk gezegd werd.

💡 Welke momenten heb je onlangs gemist omdat je hoofd ergens anders was?

• Belemmerde groei en ontwikkeling

Denken in herhaling houdt ons vast in oude patronen. We blijven onszelf herhalen: ‘Als ik maar…’, ‘Wat als…’, ‘Had ik maar…’. Maar echt groeien vraagt om aanwezigheid in wat er nu is.

Voorbeeld: Je stelt persoonlijke doelen, maar komt er niet toe om ermee te beginnen. Niet omdat je ze niet belangrijk vindt, maar omdat je hoofd steeds bezig is met alles wat er mis kan gaan.

💡 Wat houd jij vast door steeds te denken in ‘wat als’?

👉 Lees in Leren en Reflecteren: De Weg naar Innerlijke Rust en Levenswijsheid meer over hoe je door reflectie en zelfinzicht een evenwichtiger en vervullender leven kunt leiden.

Een weg naar vrijheid: leren loslaten

• Bewustwording van je gedachten

Begin met opmerken. Waar is je aandacht nu? In het verleden? In de toekomst? Of ben je hier? Door je gedachten zonder oordeel waar te nemen, ontstaat ruimte.

💡 Kun je een moment noemen waarop je volledig aanwezig was? Wat maakte dat mogelijk?

• Accepteer onzekerheid

Onzekerheid is geen fout in het systeem – het ís het systeem. Het leven kent geen garanties. Door dit te omarmen ontstaat een zekere ontspanning: je hoeft het niet allemaal te weten of te beheersen.

Voorbeeld: Je weet niet of een project gaat slagen. In plaats van alles dicht te timmeren, kies je ervoor om open te blijven en stap voor stap te vertrouwen.

💡 Wat zou er gebeuren als je vandaag niets zeker hoeft te weten?

• Focus op het hier en nu

Aanwezig zijn betekent niet dat je niets meer denkt. Het betekent dat je telkens opnieuw terugkomt naar het moment. Via je ademhaling. Je zintuigen. Je lichaam.

Voorbeeld: Tijdens een wandeling besluit je bewust te luisteren naar de geluiden om je heen. Vogels, bladeren, je eigen ademhaling. Ineens merk je dat je niet meer in je hoofd zit, maar hier bent.

💡 Wat voel je op dit moment, nu je deze woorden leest?

Laat gedachten komen en gaan, zonder ze vast te houden. Laat gevoelens er zijn, zonder oordeel. Alleen in het nu kun je echt rust vinden.

Conclusie: het NU als enige plek van vrijheid

Ons denken wil vaak 'elders' zijn, gedreven door controle, angst en vermijding. Maar alles wat echt is, gebeurt nu. Door te leren waarnemen zonder oordeel, onzekerheid te omarmen en aanwezig te blijven, ontstaat er ruimte. Ruimte voor rust, helderheid en vertrouwen.

💡 Wat verandert er als je vandaag één moment volledig aanwezig bent?

Wil je leren hoe je de onrust van een overactief hoofd stap voor stap loslaat?
🔗 Leer loslaten – ontdek hier hoe jij jouw eerste stap kunt zetten

"Wat je niet loslaat, bepaalt je leven – wat je loslaat, maakt je vrij"

Ontdek meer...

Hier zijn enkele andere artikelen die je verder kunnen begeleiden in het proces van leren, reflecteren en het vinden van innerlijke rust:

• Het Inzicht van een Takje: Een Les in Aanwezigheid
  Leer hoe kleine observaties ons diepe lessen kunnen leren over aanwezigheid en verbinding met onszelf.

• Rust en Ontspanning in Jouw Leven
  Ontdek praktische tips om meer rust en ontspanning te creëren in je dagelijkse leven.

Wekelijkse Inspiratie in Jouw Mailbox

Wil je wekelijks inspiratie ontvangen over loslaten en leven in het hier en nu? Meld je aan voor gratis blogs over zelfreflectie en persoonlijke groei. Ontvang praktische tips direct in je inbox voor een leven vol innerlijke rust.

Groet,

Gerrit